Jak wybrać najlepszy preparat przeziębieniowy?

Okres jesienno-zimowy to czas największych zachorowań na przeziębienie i grypę. Wahania temperatury i porywisty wiatr szczególnie sprzyjają złapaniu popularnego kataru. Całe szczęście, większość przypadków przeziębienia przechodzi szybko i bez większych komplikacji. Jest to o tyle ważne, że jest to choroba występują bardzo często – są osoby przeziębiające się nawet 12 razy do roku! Odrobinę gorzej sprawa wygląda z grypą czy bakteryjnymi schorzeniami dróg oddechowych takimi jak zapalenie oskrzeli. One wymagają już bezwzględnej konsultacji z lekarzem i leków przepisywanych na receptę z antybiotykami na czele. Szczęśliwie, większość z nas potrafi bez problemu rozpoznać u siebie rozwijające się przeziębienie. A wówczas, duża część osób kieruje swe kroki ku aptece. Co tam znajdziemy?

 

Co jest na co, czyli podstawowe składniki preparatów przeziębieniowych

Z racji tego, że grypa i przeziębienie mają grom wspólnych objawów takich jak katar, gorączka, ból głowy czy kaszel w ich leczeniu stosuje się takie same preparaty dostępne bez recepty. Pozwalają one na zmniejszenie objawów choroby, nie wpływają natomiast na jej przyczynę – wirusy. Specjalistyczne leki przeciwwirusowe dostępne są jedynie z przepisu lekarza, którzy zalecają je głównie przy mocno zaawansowanych postaciach grypy. A Gripexów, Fervexów czy podobnych im preparatów jest w aptece całe mnóstwo! Który z nich wybrać?

Złożone preparaty przeziębieniowe zawierają w swoim składzie przynajmniej dwie substancje, które mają zmniejszać charakterystyczne objawy chorób grypopodobnych. Ich skład jest w dużej mierze do siebie zbliżony, warto więc byłoby znać działanie poszczególnych składników, aby wiedzieć, który preparat będzie dla nas najlepszy.

jesien_blogŹródło: visualpanic / Foter.com / CC BY

(1)    Paracetamol

Paracetamol jest substancją występującą niemalże we wszystkich popularnych, złożonych preparatach przeziębieniowych. Jest to informacja o tyle ważna, że jednoczesne stosowanie dwóch lub więcej leków może w łatwy sposób doprowadzić do przedawkowania paracetamolu, co dla naszej wątroby może być brzemienne w skutkach.

Jak działa paracetamol? Przede wszystkim wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, nie działając jednocześnie przeciwzapalnie, co pozwala stosować go nawet u wrzodowców czy małych dzieci (więcej o działaniu paracetamolu w temacie o lekach przeciwbólowych). Jest to składnik idealny, jeżeli odczuwamy charakterystyczne bóle w kończynach, dreszcze czy złapała nas umiarkowana gorączka. Należy jednak pamiętać, że nie powinno go łączyć się ze stosowanym w przeziębieniach kwasem acetylosalicylowym (Aspiryn, Upsarin) – substancje te, występując obok siebie powodują wzajemne zwiększenie swoich stężeń we krwi – może to doprowadzić do nasilenia działań niepożądanych. Jeżeli gorączka jest zbyt wysoka lepiej wykorzystać inne leki (jak chociażby Pyralginum) niż łączyć niepotrzebnie większe ilości preparatów.

Paracetamol wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, nie działając jednocześnie przeciwzapalnie, co pozwala stosować go nawet u wrzodowców czy małych dzieciParacetamol jest lekiem stosunkowo bezpiecznym – nie bez powodu polecany jest małym dzieciom czy osobom starszym. Problemem jest natomiast możliwość jego przedawkowania. Wielu osobom wyda się to niedorzeczne, ale okazuje się, że zatrucia paracetamolem stanowią jedne z najczęściej występujących w krajach rozwiniętych! Dlaczego tak się dzieje? Uważa się powszechnie, że jednorazowa dawka paracetamolu nie powinna przekraczać 1000mg (1g), natomiast dobowa – 4000mg (4g). Wydaje się to ilość spora, ale okazuje się, że niekoniecznie niemożliwa – 1000mg paracetamolu znajduje się chociażby w bardzo popularnym preparacie Gripex Hot Activ Forte! Oznacza to, że możemy w ciągu dnia zażyć maksymalnie cztery saszetki leku! A w ciągłym biegu i wielkiej chęci szybkiego pozbycia się dolegliwości często o tym zapominamy.

Jednorazowa dawka paracetamolu nie powinna przekraczać 1000mg (1g), natomiast dobowa – 4000mg (4g)Jeszcze gorzej, gdy leczymy się dwoma preparatami naraz – nie zważając na to, że w większości z nich występują te same substancje. A przedawkowanie paracetamolu jest o tyle niebezpieczne, że może spowodować uszkodzenie wątroby! Z tego samego powodu bezwzględnie powinno się zrezygnować również z alkoholu – pod jego wpływem z paracetamolu powstaje silnie hepatotoksyczny (uszkadzający komórki wątrobowe) metabolit. W związku z tym o paracetamolu zdecydowanie powinny zapomnieć osoby z uszkodzoną wątrobą czy osoby niedożywione… Jest również przeciwwskazany w I trymestrze ciąży. Ale mimo to, to i tak jeden z najbezpieczniejszych leków przeciwgorączkowych dostępnych w aptece.

 

(2)    Kwas acetylosalicylowy

Nie powinny go stosować osoby z chorobą wrzodową, gdyż kwas acetylosalicylowy powoduje podrażnienie śluzówki przewodu pokarmowego i może doprowadzić nawet do krwawieńKwas acetylosalicylowy, znany szerzej pod popularną nazwą aspiryna, pełni w preparatach przeziębieniowych funkcję podobną do paracetamolu – podobnie jak on, ma za zadanie obniżać gorączkę i zmniejszać wszelkiej maści bóle. Jednak ma on jeszcze jedną ważną cechę – działa silnie napotnie. Jest to o tyle dobre, że w trakcie gorączki masz metabolizm ulega znacznemu przyspieszeniu i gromadzą się liczne, niekiedy toksyczne produkty przemiany materii – część z nich usuwana jest właśnie z potem. W dodatku pot pozwala na schłodzenie organizmu, co ma zbawienny wpływ na obniżenie gorączki. Kwas acetylosalicylowy, w porównaniu z paracetamolem, występuje w mniejszej liczbie preparatów, ale i tak spotkać go możemy w takich lekach jak wszelkie odmiany Polopiryny (np. Polopiryna C Plus) czy preparacie wieloskładnikowym Ascalcin (kwas acetylosalicylowy, witamina C i wapń).

O czym powinniśmy pamiętać wybierając preparaty z tą substancją? Przede wszystkim o tym, że nie powinny ich stosować osoby z chorobą wrzodową, gdyż kwas acetylosalicylowy powoduje podrażnienie śluzówki przewodu pokarmowego i może doprowadzić nawet do krwawień (więcej o wrzodotwórczym działaniu aspiryny można przeczytać w artykule o lekach przeciwbólowych). Nie powinny jej również stosować kobiety w ciąży, osoby z zaburzeniami krzepliwości (kwas acetylosalicylowy działa przeciwzakrzepowo dzięki czemu wykorzystywany jest w profilaktyce zawału serca), osoby chorujące na astmę, ale przede wszystkim dzieci poniżej 12 roku życia*.

Salicylany (do których zaliczana jest m.in. aspiryna) stosowane w przebiegu chorób wirusowych mogą powodować u dzieci wystąpienie rzadkiego, ale niezwykle groźnego powikłania tzw. zespołu Reye’a objawiającego się głownie uszkodzeniem mózgu i stłuszczeniem wątroby. Śmiertelność sięga nawet 50% przypadków! U dzieci poniżej 12-15 roku życia zdecydowanie bezpieczniejszym lekiem przeciwgorączkowym i przeciwbólowym jest paracetamol czy ibuprofen.

Aspiryna ze względu na swoje działania napotne powinna być stosowana głównie na noc, gdy leżymy w ciepłym łóżku opatuleni kołdrą. Stosowanie jej w ciągu dnia nie jest zbyt dobrem pomysłem, chyba, że nie ruszamy się z łóżka, a przede wszystkim z domu – nie chcemy przecież przeziębić się jeszcze bardziej, prawda? ;)

deszcz_blogŹródło: VinothChandar / Foter.com / CC BY

(3)  Pseudoefedryna

Męczący katar jest jednym z najbardziej dokuczliwych objawów przeziębienia. Od niejednej osoby w aptece usłyszałam: „Pani magister, nieważna głowa, nieważne gardło, niech po prostu przestanie mi ciec z nosa!”. Całe szczęście w aptece mamy całą gamę preparatów bez recepty, które pomogą nam walczyć z tą przykrą dolegliwością – począwszy od kropli i aerozoli, przez tabletki, na popularnych „gorących saszetkach” kończąc. Jednym z podstawowych składników dwóch ostatnich jest właśnie pseudoefedryna.

Z pewnością nie raz słyszeliście o tym, że obkurczające krople do nosa powinno stosować się jedynie przez kilka dni, gdyż mogą powodować tzw. wtórny nieżyt nosa. Podobnie jest z preparatami pseudoefedryny.Pseudoefedryna ma za zadanie odetkać nasze zatkane nosy. Działa ona przez zwężenie naczynek krwionośnych występujących w obrębie błony śluzowej nosa. Powoduje to obkurczenie obrzękniętych śluzówek i łatwiejsze odpływanie wydzieliny, dzięki czemu łatwiej jest oddychać. Innymi słowy, działa ona jak większość popularnych aerozoli na katar, z tym że od środka. A że od środka to i może powodować pewne działania uboczne, na które niektórzy z nas powinni uważać. Na preparaty zawierające pseudoefedrynę (Sudafed, Ibuprom Zatoki, Gripex, Gripex Max) powinny uważać przede wszystkim osoby mające problemy z nadmiernym ciśnieniem i nieprawidłowym rytmem serca. Jeżeli chorujesz na serce, masz nadczynność tarczycy, cukrzycę, zdiagnozowano u Ciebie podwyższone ciśnienie śródgałkowe lub przerost gruczołu krokowego zrezygnuj lepiej z tych preparatów, a kataru pozbądź się przez zastosowanie miejscowych preparatów w postaci kropel i aerozoli. Dlaczego? Otóż mechanizm działania pseudoefedryny sprawia, iż może być ona przyczyną przyspieszonego rytmu serca, a stąd już krótka droga do podniesienia ciśnienia, a nawet zaburzeń rytmu serca.

Z pewnością nie raz słyszeliście o tym, że obkurczające krople do nosa powinno stosować się jedynie przez kilka dni, gdyż mogą powodować tzw. wtórny nieżyt nosa. Podobnie jest z preparatami pseudoefedryny – ciągłe obkurczanie naczynek krwionośnych w obrębie nosa powoduje jego „przyzwyczajenie”. Rozleniwiona błona śluzowa wraca do poprzedniego, „zatkanego” stanu jak tylko odstawimy lek. A to z kolei powoduje, że z powrotem sięgamy po środki na katar… I tak koło się zamyka. Wprawdzie potencjał uzależniający tabletek jest zdeeeecydowanie mniejszy niż kropli (w końcu stosuje się je podczas „odwyku” od kropli) to jednak pamiętajmy, że ich również nie powinno się stosować wiecznie :/ Podobno „katar leczony czy nieleczony trwa tydzień” – jeżeli po kilku dniach stosowania leków z nosa nadal będzie nam ciekło o wiele lepiej jest odstawić te preparaty i spróbować walki innymi sposobami – chociażby specjalnymi sztyftami do nosa z olejkami eterycznymi, które udrożnią przewody nosowe nie dając jednocześnie przykrych działań niepożądanych.

Pseudoefedryna występuje w całej gamie preparatów przeziębieniowych – Gripex, Gripex Max, Ibuprom Zatoki, Rhinafen, Grippokaps, Acatar czy Tabcin Trend to tylko nieliczne przykłady. Ciekawym połączeniem jest również pseudoefedryna z substancjami przeciwalergicznymi np. cetyryzyną (ta sama substancja występuje w popularnym Zyrtecu) – preparatem takim jest chociażby Cirrus – idealny dla osób, u których oprócz kataru występuje również obrzęk spojówek i łzawienie z oczu.

 

(4)    Fenylefryna

Fenylefryna jest substancją bardzo często występującą zamiennie z pseudoefedryną. Zadanie ma takie samo – obkurczać obrzękniętę błonę śluzową nosa, zmniejszając w ten sposób katar, kichanie i wszelkie związane z tym nieprzyjemności. Aczkowiek fenylefryna ma jedną przewagę nad pseudoefedryną – uważa się, że działa dłużej, a to z kolei przekłada się na mniejszą ilość dawek, które musimy zażyć.

Fenylefryna wykazuje bardzo wiele efektów działania wspólnych z pseudoefedryną, a co za tym idzie daje zbliżone działania niepożądane – na nią również powinny uważać osoby z niestabilnym ciśnieniem. A jeszcze bardziej osoby przyjmujące leki przeciwdepresyjne z grupy tzw. inhibitorów MAO (niekiedy stosowane są również w leczeniu niedociśnienia!) – nasilają one działanie fenylefryny do poziomu, które może być niebezpieczny dla naszego serca!
Istotna jest również interakcja z glikozydami nasercowymi (stosowanymi głównie w niewydolności serca) – wspólne podawanie tych leków zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń rytmu serca. Dlatego zawsze należy poinformować farmaceutę o przyjmowaniu takich leków.
Fenylefrynę można spotkać w takich preparatach jak: Coldrex MaxGrip, Febrisan Tabs czy rozpuszczalnym Gripexie HotActiv.

herbata_blogŹródło: ShotHotspot.com / Foter.com / CC BY

(5)    Feniramina / Chlorfeniramina

idealnie nadają się do stosowania na nocFeniramina i chlorfeniramina są substancjami występującymi zamiennie w preparatach przeziębieniowych. Zaliczane są one do leków tzw. antyhistaminowych, które są stosowane głównie w alergiach. Jednak ich zdolność do obkurczania śluzówki nosa i zmniejszanie kataru, łzawienia oczu i kichania pozwoliło na zastosowanie ich również w złożonych preparatach przeziębieniowych. Istnieje jednak istotna wada tych substancji, jeśli chodzi o praktyczne ich wykorzystanie w walce z przeziębieniem. – mogą mianowicie powodować senność i lekkie „otępienie”. Jest to o tyle ważne, że duża część z nas pracuje czy uczy się w trakcie przeziębienia – dosypianie nad biurkiem nie jest wówczas zbyt pożądane. A jeżeli w dodatku jesteśmy tzw. „niskociśnieniowcami” i jesteśmy wrażliwi na tego typu zmiany to już można szykować poduszkę. Pół jednak biedy jeżeli dosypiamy nad biurkiem. Na te preparaty powinni uważać przede wszystkim kierowcy – osłabiona koncentracja i chwila nieuwagi mogą być tragiczne w skutkach. Z tego tez względu lepiej nie testować tych preparatów tuż przed jazdą samochodem, w szczególności jeżeli nie jesteśmy pewni, jak moglibyśmy na nie zareagować.

Jest jednak również plus stosowania tych związków – ze względu na swoje właściwości idealnie nadają się do stosowania na noc. Pozwalają na szybkie zaśnięcie i w miarę spokojne przespanie nocy. Nie bez powodu są one głównym składnikiem takich preparatów jak Apap Noc, Gripex Noc czy Theaflu ExtraGrip lub Fervexu (w postaci saszetek do rozpuszczania na ciepło) – te ostatnie to idealna mieszanka na noc – pomagają zasnąć, jednocześnie delikatnie rozgrzewając.

 

(6)    Dekstrometorfan

Obok gorączki, bólu, kataru i kichania objawem, który najbardziej kojarzy się z przeziębieniem jest kaszel. Jest on typowym mechanizmem obronnym naszego organizmu – powstaje, gdy w naszych drogach oddechowych znajduje się ciało obce lub, jak ma to miejsce w przypadku przeziębienia i grypy, śluzówka naszego układu oddechowego jest uszkodzona lub podrażniona spływającą wydzieliną z nosa.

Dekstrometorfan jest lekiem na kaszel tzw. suchy, nieproduktywny. Kiedy mamy do czynienia z tym rodzajem kaszlu?
Przede wszystkim farmaceuta zapyta się nas czy odksztuszamy jakąkolwiek wydzielinę i czy nie czujemy, że coś nam w klatce piersiowej zalega. Przy kaszlu suchym nie ma żadnej wydzieliny. Po prostu coś każe nam kaszleć, bez większej przyczyny, a ataki tej przypadłości mogą być naprawdę długie, męczące i niemalże duszące. Tego typu kaszel najlepiej jest zatrzymać poprzez stosowanie tzw. leków przeciwkaszlowych, do których zaliczany jest właśnie dekstrometorfan. Hamuje on kaszel poprzez wpływ na specyficzne struktury znajdujące się w naszym rdzeniu przedłużonym. Pozwala to na pewnego rodzaju „wyłączenie kaszlu”, dzięki czemu odczuwamy ulgę.

Najważniejsza sprawa przy dekstrometorfanie – nie pijemy przy nim alkoholu! Powód jednak jest odrobinę inny niż  przypadku paracetamolu – otóż dekstrometorfan działający ośrodkowo nasila działanie alkoholu. Innymi słowy nawet niewielka ilość alkoholu może sprawić, że niespodziewanie „urwie nam się film”.
Z tego samego powodu co fenylefryna czy pseudoefedryna dekstrometorfan nie powinien być stosowany u osób stosujących leki przeciwdepresyjne. Uważać powinny na niego również osoby z astmą oskrzelową, czy stosujące leki na zaburzenia rytmu serca. Nie jest to również lek na kaszel przewlekły tzw. trwający dłużej niż 2-3 tygodnie. Dlaczego? Po pierwsze: dekstrometorfan może uzależniać przy dłuższym stosowaniu, po drugie: długotrwający kaszel wymaga już konsultacji lekarskiej i konkretnej diagnozy, a nie samoleczenia w domowych pieleszach.
Istnieje również jeszcze jedna specyficzna grupa osób, które powinny uważać na preparaty przeziębieniowe zawierające w swoim składzie dekstrometorfan – są to mianowicie kobiety w ciąży, u których stosowanie dekstrometorfanu w trzecim trymestrze ciąży może doprowadzić do zespołu odstawiennego u noworodka, a nawet niewydolności oddechowej!

Dla większości z nas jest to jednak substancja całkowicie bezpieczna, idealna do krótkotrwałego stosowania w leczeniu suchego kaszlu. Dlatego zwróćmy uwagę na skład preparatu i na to, jaki rodzaj kaszlu nam dokucza. Już niejednokrotnie spotkałam się z przypadkiem, że pacjenci w aptece stosują jednocześnie Gripex zawierający dekstrometorfan (na suchy kaszel) i syropy wykrztuśne (na kaszel mokry) – a to prawie jak próba podpalenia i zgaszenia pożaru jednocześnie! Ani to działa, ani to specjalnie zdrowe… Z tego też względu zastanówmy się najpierw, jaki właściwie kaszel nam dokucza.
Dekstrometorfan znajdziemy w takich preparatach jak: Gripex, Gripex Max (tabletki) czy Grypolek.

 

Dobieraj preparat do męczących Cię objawów!

Preparatów przeziębieniowych na polskim rynku jest całe mnóstwo. Dla firm farmaceutycznych jest to prawdziwa żyła złota – przeziębienia nie lubi nikt, a wszyscy chcą się go jak najszybciej pozbyć. Nie bez znaczenia jest również fakt, że wielu z nas chodzi z katarem do pracy czy na uczelnię, a to jest tylko dodatkowa motywacja do tego, aby dolegliwości pozbyć się jak najszybciej. Dlatego Polacy są w stanie wydać naprawdę wielkie pieniądze, aby tylko w ekspresowym tempie doprowadzić się do porządku. I z tego powodu każda firma farmaceutyczna chce mieć w swojej ofercie „idealny preparat przeciwgrypowy”. A że większość z nich to prawie jedno i to samo… Dlatego też, aby ułatwić Wam poszukiwanie odpowiedniego dla Was preparatu sporządziłam tabelkę porównującą wszystkie najpopularniejsze złożone preparaty przeziębieniowe. Do ściągnięcia po kliknięciu w obrazek:

przeziebienie_zestawienieZdjęcie: Ervins Strauhmanis / Foter.com / CC BY

Zdrowia!

Zdjęcie główne: ShotHotspot.com / Foter.com / CC BY

Facebook0Google+0Twitter0Email

Jeden komentarz o: “Jak wybrać najlepszy preparat przeziębieniowy?

  1. A co jeśli katar jesli katar jest w jednej chwili cieknący a za parę chwil nos jest zatkany że nie mozna go wydmuchać a po wydmuchaniu wydzielina jest gęsta ..? i pojawia sie na przemian uczucie zatkanych zatok i uszu. Otrivin czy ibuprom zatoki ?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *