Leki przeciwbólowe – ile można i jak często?

Kwas acetylosalicylowy – nasz żołądek krwawi

Całe szczęście szkodliwe działanie kwasu acetylosalicylowego (w skrócie: ASA), zwanego popularnie aspiryną, jest o wiele bardziej znane niż w przypadku paracetamolu. Gdybym zapytała się Was o działania niepożądane kwasu acetylosalicylowego większość z Was pewnie odpowiedziałaby: uszkodzenie żołądka. I faktycznie, właśnie krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego spowodowane powstawaniem nadżerek są najczęstszą przyczyną hospitalizacji po zastosowaniu zbyt dużych dawek tego specyfiku. I nie przesadzam! Swego czasu były robione analizy, z których wynikało, że 80 procent pacjentów przyjętych na oddziały szpitalne z krwawieniem z przewodu pokarmowego w ciągu kilku ostatnich dni przyjmowało ASA.

Dawkowanie kwasu acetylosalicylowego

Z tego też względu, jeżeli dbamy o swoje żołądki do zdecydowanie zadbajmy również o odpowiednie dawkowanie preparatów na bazie tego kwasu.
Krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego są najczęstszą przyczyną hospitalizacji po zastosowaniu zbyt dużych dawek aspiryny.Sytuacja wygląda tutaj podobnie, jak w przypadku paracetamolu – „standardowa”, maksymalna dawka dobowa to 3-4g (3000-4000mg), chociaż bardziej 3 niż 4 :). Zalecana dawka jednorazowa dla dorosłych wynosi 325-650mg co 4 godziny do maksymalnej dawki 4g/dobę. Standardowo jednak podaje się 500mg co 4 godziny lub 1000mg co 6 godzin. Warto jednak zwrócić uwagę, że coraz częściej mówi się, że maksymalna dawka ASA nie powinna wykraczać poza 3g/dobę. W przypadku preparatów złożonych, zawierających w swoim składzie oprócz ASA np. etenzamid czy inne substancje potęgujące działanie przeciwbólowe maksymalne, zalecane dawkowanie jest nawet jeszcze mniejsze. Wszystko w imię ochrony naszego żołądka :)

Źródło: takacsi75 / Foter.com / CC BY

Zalecana dawka jednorazowa dla dorosłych wynosi 325-650mg co 4 godziny do maksymalnej dawki 4g/dobę. Dobra, a teraz podchodząc do tego praktycznie: 3-4g kwasu acetylosalicylowego w przeliczeniu na nasze klasyczne preparaty to zazwyczaj 6-7 tabletek/saszetek na dobę. Najpopularniejsze preparaty (Aspirin, Aspirin compex, Aspirin Effect, Aspirin UltraFast, Ascalcin, Polopiryna, Polopiryna Complex) zawierają w swoim składzie 500mg ASA. Nieco mniejsze dawki znajduj się w takich preparatach jak: Alka-Prim, Alka-Selzer, Etopiryna czy Upsarin C (300-400mg).

Największą jednak Waszą uwagę chciałabym zwrócić na preparat Etopiryna Max, który ostatnimi czasy jest wręcz uwielbiany. I to nie tylko dlatego, że Goździkowa poleciła – to też, ale słowo MAX działa na niektórych mocno „pro-zakupowo”. A w środku - 1000mg kwasu acetylosalicylowego! Ok, dawka jednorazowa nie przekroczona, ale pamiętajcie proszę, że już 3 tabletki to maksimum i niezły kop dla naszego żołądka.

Warto również pamiętać, że wydalanie kwasu acetylosalicylowego jest uzależnione od zastosowanej dawki – im większa ilość ASA została podana, tym dłużej nasz organizm się go pozbywa. Szybkość tego procesu nie może być w żaden sposób przyspieszona – jest to kolejny powód, aby podawać mniejsze dawki.

Nie dla kwasu acetylosalicylowego u dzieci!

A co z dawkowaniem dla dzieci? No cóż… Nic. Bo kwas acetylosalicylowy jest u dzieci całkowicie przeciwwskazany. Pisałam już o tym w moim artykule o lekach przeciwgorączkowych dla dzieci. Może część z Was pamięta o zespole Reye’a, o którym wówczas pisałam.
Kwas acetylosalicylowy jest u dzieci całkowicie przeciwwskazany. Zespół Reye’a jest bardzo poważnym schorzeniem przebiegającym ze zwyrodnieniem wątroby i uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Wprawdzie jego patogeneza nie została do końca wyjaśniona, ale potwierdzono licznymi analizami, że jego występowanie jest skorelowane z podawaniem dzieciom kwasu acetylosalicylowego. Z tego też względu podawanie ASA brzdącom poniżej 12 roku życia, w szczególności w przebiegu chorób wirusowych (czyli wszystkie popularne katary i przeziębienia) jest całkowicie przeciwwskazane. Coraz głośniej mówi się również o podniesieniu granicy wieku do 16, a nawet 18 lat – głównie z tego powodu, że połowa diagnozowanych obecnie zespołów Reye’a wystąpiła u nastolatków.

Gdyby jednak podkusiło kogoś, aby podać aspirynę dziecku powyżej 12 lat to pamiętajcie, że 1-1,5g na dobę to górna granica dawkowania.

Źródło: Julija…! / Foter.com / CC BY

Ibuprofen – bezpieczniejsza alternatywa kwasu acetylosalicylowego

Przeglądając dalej apteczne półki mamy specyfiki z ibuprofenem. Tak, to nazwa chemiczna dla substancji występującej w takich „hitach” jak Ibuprom, Ibuprom Max, Nurofen czy Ibum. Jest to obecnie chyba najpopularniejszy NLPZ (niesteroidowy lek przeciwzapalny). I wiecie, uważam, że to bardzo dobrze, bo akurat z tych wszystkich, które są dostępne, to ten akurat jest najbezpieczniejszy.

Maksymalna ilość, jaką może zażyć standardowa, dorosła osoba wynosi 2400mg ibuprofenu, co przekłada się na wersję forte stosowaną o 4 godziny. Nie mówię oczywiście, że nie daje on działań niepożądanych i nie ma żadnych przeciwwskazań. O nie, to nie byłoby w moim stylu :) Jest tego nawet całkiem sporo: od krwawień z przewodu pokarmowego przez spowolnienie pracy nerek po skurcz oskrzeli i interakcje z lekami nadciśnieniowymi. Całe szczęście, występują one o wiele rzadziej niż w przypadku kwasu acetylosalicylowego. Z tego też względu ibuprofen może być stosowany już u niemowląt – większość syropów przeciwgorączkowych na bazie ibuprofenu zarejestrowana jest od 3 miesiąca życia.

Ibuprofen – dawkowanie

Z ibuprofenem jest o tyle łatwo, że wszystkie (znane mi i dostępne bez recepty) preparaty mają tylko dwie dawki: 200mg (Nurofen, Ibum, Ibuprom, Ibalgin) lub 400mg (wszystkie wersje forte, czyli Ibuprom Max, Nurofen Forte, Ibum Forte + MIG400). Maksymalna ilość, jaką może zażyć standardowa, dorosła osoba wynosi 2400mg ibuprofenu, co przekłada się na wersję forte stosowaną o 4 godziny. I to jest maksimum. Niech nikogo nie podkusi brać więcej, bo większe dawki są po pierwsze zarejestrowane jedynie w poważniejszych schorzeniach (głównie choroby reumatologiczne), a po drugie – nie na własną rękę. Ogólnie zaleca się, aby dawki w samoleczeniu nie przekraczały 1200mg (czyli 3 tabletek w wersji max lub 6 tabletek „zwykłych”).

Najlepiej jest zacząć od dawek mniejszych, w razie konieczności można je oczywiście podwoić. Niezależnie jednak od tego stosujmy ibuprofen w odstępach 4-6-godzinnych. Nasza wątroba to nie robot – niech ma czas odrobinę popracować :)

Co do stosowania ibuprofenu u dzieci – poniżej 12 roku uznaje się, że stosujemy ibuprofen na masę ciała. Standardowe dawkowanie to 5-7,5mg na kilogram masy ciała. Dzieciom podaje się ibuprofen zazwyczaj w postaci zawiesin smakowych (więcej o ibuprofenie pisałam w poście o gorączkujących dzieciach).

Pobierz artykuł w formacie PDF

000